Η Βλάγκα και τα Ψωμαθιά

3888

Απο παιδάκι άκουγα απο τους γονεις και τους παππούδες μου για το πόσο καλά πέρασαν τη μια ή την άλλη φορά στη Βλάγκα (Yenikapı ) και στα Ψωμαθιά (Koca Mustafa Pașa).
Αποτέλεσμα εικόνας για βλάγκα κωνσταντινούπολη


Η Βλάγκα που Τουρκικά την αποκαλούσαν “Λιάγκα” είναι δίπλα από το Κοντοσκάλι  βρίσκεται το  Yenikapi το λιμάνι του Θεοδοσίου και ακολουθούν τα Ψωμαθιά – “Γιεντί κουλέ“.

Οι γονείς μου απο ότι μου είχαν διηγηθεί ξεκινούσαν με τα πόδια από το Κοντοσκάλι (Κουμκαπι), έπαιρναν μαζί τους φίλους που ζούσαν στη Βλάγκα και κατέληγαν στα Ψωμαθιά που είχε  ωραίες ταβέρνες για μεζέδες και ψάρια.

Αποτέλεσμα εικόνας για βλάγκα κωνσταντινούπολη

Στα Ψωμαθιά υπήρχε η ομώνυμη πύλη στα θαλάσσια τείχη της Προποντίδας που σήμερα οι Τούρκοι τη λένε  Koca Mustafa Pașa.

Αποτέλεσμα εικόνας για βλάγκα κωνσταντινούπολη
Στη Βλάγκα λειτουργεί Ομογενειακό Σχολείο της Κοινότητας καθώς και  Φιλοπτώχο Αδελφότητα της Κοινότητας Βλάγκας .
Σχετική εικόνα
Υπήρχε κι ο ναός του Αγίου Κωνσταντίνου που οι δυο τελευταίοι σουλτάνοι τον ανακαίνισαν και έφτιαξαν και νέο καμπαναριό, μάλιστα όμως στα Σεπτεμβριανά έγινε στάχτη.   Έξω από την πύλη των Ροδίων, στην παραλία, υπήρχε αγίασμα του Αγίου Ιωάννου Προδρόμου, που ωστόσο χάθηκε με τη διάνοιξη της παραλιακής λεωφόρου.

Σε πατριαρχική απογραφή του 1949 καταγράφονται σε Ψωμαθιά – Γιεντί Κουλέ, 60 οικογένειες στην ενορία του Αγίου Γεωργίου Κυπαρισσά, 71 στου Αγίου Μηνά, 57 στου Αγίου Νικολάου, 35 στης Θείας Αναλήψεως και 354 στου Αγίου Κωνσταντίνου και Ελένης. Στο σχολείο φοιτούσαν 220 παιδιά.

Το Δεκέμβριο όμως του 1975 μετα τα γεγονότα στη Κύπρο που ανάγκασαν και τη δική μου οικογένεια να φύγει,  η ενορία του Αγίου Νικολάου αριθμούσε περίπου 15 οικογένειες, του Αγίου Μηνά 25, του Αγίου Γεωργίου Κυπαρισσά 10 και της Ανάληψης 12, με τις περισσότερες οικογένειες να είναι «μονομελείς και κατά πλειοψηφία γέροντες.

Ιστορία:

Από τα Ψωμαθιά περνούσε ο κεντρικός δρόμος της τειχισμένης πόλης, η βυζαντινή Μέση οδός. Η περιοχή διέθετε «ειδυλλιακούς κήπους» και «χλοερά περιβόλια», αποτελώντας «ευχάριστον αντίθεσιν προς τα λοιπά άθλια μέρη της πτωχής Κωνσταντινουπόλεως».

 Στην περιοχή υπήρχαν και πάμπολλα καπηλειά, όπου «οι παπάδες μεθοκοπούσαν μέρα-νύχτα», όπως χαρακτηριστικά σημειώνει ο Ιερεμίας Κιομουρτζιάν (Αρμένης περιηγητής και συγγραφέας) ο οποίος  επισκέφτηκε την πόλη στα τέλη του 17ου αιώνα αναφέρει ότι στην περιοχή κατοικούσαν περισσότερες από 1.000 αρμενικές οικογένειες. Αλλά τη περιοχή τη χαρακτήρισε κατά το πλείστον ελληνική.

Αποτέλεσμα εικόνας για Ψωμαθειά

Στα Ψωμαθιά εγκαταστάθηκαν μετά την Άλωση, στο πλαίσιο της εποικιστικής πολιτικής που ακολούθησε ο Μεχμέτ ο Πορθητής, χριστιανοί τουρκόφωνοι από την Καππαδοκία και τη Λυκαονία (επαρχίες Καισάρειας και Ικονίου), γι αυτό και εκτός από Ψωμαθιά η περιοχή λεγόταν και Καραμανία.

Όλοι αυτοί σε μεγάλο βαθμό συσπειρώθηκαν γύρω από την εκκλησία του Αγίου Κωνσταντίνου και Ελένης.

Πολλοί ήταν Καραμανλήδες που μέχρι το 1582 το Οικουμενικό πατριαρχείο δε τους δεχόταν ως Έλληνες. Περιγράφει  ο Μανουήλ Γεδεών ως εξής τους ανθρώπους αυτούς: «κοινότης που αποτελεί μέρος της κοινότητας των Αρμενίων του Καραμάν.
Σήμερα η αίσθηση της εγκατάλειψης είναι έντονη, σε τέτοιο βαθμό που ασκεί μια ιδιαίτερη γοητεία στον περιπατητή.
Στα Ψωμαθειά ανάμεσα σε άλλες γνωστές προσωπικότητες γεννήθηκε η Λωξάντρα (η γιαγιά και ηρωίδα του βιβλίου της Μ. Ιορδανίδου) και ο πατέρας του ποιητή Κωνσταντίνου Καβάφη.
Γοητεία πάντοτε είχε αυτή η γειτονιά. Πειστήριό της αποτελεί η μαρτυρία του Γάλλου συγγραφέα Φλωμπέρ ο οποίος το 1850 έγραψε ότι εδώ η ατμόσφαιρα διαφέρει από άλλες γειτονιές που κατοικούνταν αμιγώς από μουσουλμανικό πληθυσμό και ήταν βυθισμένες σ’ έναν ράθυμο λήθαργο.
Αντίθετα εδώ, κοπέλες με χαριτωμένες κομμώσεις στα παράθυρα και στα κατώφλια των σπιτιών απολάμβαναν τη ζωντάνια της γειτονιάς, παρέες αντρών στα καφενεία τα λέγανε πίνοντας ρακί, συνθέτοντας μια χαρούμενη εικόνα ελαφράδας.

(Απο το βιβλίο του δημοσιογράφου και συγγραφέα με τίτλο: Going Back to Constantinople)