Τα θυρανοίξια της ιστορικής εκκλησίας του Αγίου Στεφάνου (Sveti Stefan)

---

Με την παρουσία του Οικουμενικού Πατριάρχη Βαρθολομαίόυ, του Προέδρου της Τουρκίας Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν και του Πρωθυπουργού της Βουλγαρίας Μπόικο Μπορίσοφ, πραγματοποιηθηκαν στο Φανάρ (7 Ιανουαρίου και ημέρα Χριστουγέννων κατά το παλαιό ημερολόγιο) τα εγκαίνια της πλήρως ανακαινισμένης ιστορικής βουλγάρικης εκκλησίας του Αγίου Στεφάνου (Sveti Stefan)

(Φωτ.fanarion.blogspot)

Τα έργα αναστήλωσης ξεκίνησαν πριν 9 χρόνια και κράτησαν ένα ιδιαίτερα μακρύ διάστημα λόγω τεχνικών και οικονομικών προβλημάτων Τελικά η Γενική Διεύθυνση Βακουφίων ενίσχυσε και ολοκλήρωσε τα έργα αποκατάστασης.

Η εκκλησία του Αγίου Στεφάνου, ξύλινη αρχικά, κατασκευάστηκε σε αυτή τη θέση το 1849. Γρήγορα έγινε το κέντρο και το σύμβολο της εκκλησιαστικής χειραφέτησης των Βουλγάρων που από εκείνη την περίοδο αποκόπτονται σταδιακά από το Οικουμενικό Πατριαρχείο και ζητούν την ίδρυση δικής τους εκκλησίας.

Η εκκλησία αυτή, η βουλγαρική Εξαρχία, θα ιδρυθεί μετά από σουλτανικό φιρμάνι το 1870 και ο Άγιος Στέφανος, μαζί με τα απέναντι κτήρια που ανήκαν στην οικογένεια Βογορίδη, θα γίνει το κέντρο του νέου βουλγαρικού γένους (μιλέτ) που μαζί με την εκκλησία αναγνώρισε ο σουλτάνος.

Η θέση της εκκλησίας, λίγα μέτρα από το πατριαρχείο, και η επιδίωξη των Βουλγάρων για εκκλησιαστική ανεξαρτησία μέσα στην Κωνσταντινούπολη ήταν κάρφος στα μάτια του Πατριαρχείου. Τα πράγματα ήταν πιο πολύπλοκα, καθώς ένας μέρος των βουλγαρόφωνων, οι Γραικομανοι όπως οι (εξαρχικοί) Βούλγαροι τους αποκαλούσαν, παρέμειναν πιστοί στο Πατριαρχείο.

Η αντιπαράθεση αυτή θα πάρει μεγάλες διαστάσεις στα τέλη του 19ου και στις αρχές του 20ου αιώνα, όταν οι δύο εκκλησίες, Κωνσταντινουπόλεως και βουλγαρική Εξαρχία και οι δύο εθνικισμοί, βουλγαρικός και ελληνικός, θα διεκδικήσουν επιρροή και χώρο στην ευρύτερη περιοχη της Μακεδονίας και της Θράκης. Ο γνωστός στην Ελλάδα Μακεδονικός Αγώνας, είναι μια μόνο έκφραση αυτού του ανταγωνισμού, που θα συνεχιστεί με τους Βαλκανικούς και τους δύο παγκόσμιους πολέμους

Μετά την εκκλησιαστική σύνοδο του 1872 στην Κωνσταντινούπολη, όπου καταδικάστηκε από ορθοδόξου απόψεως ο εθνοφυλετισμός- δηλαδή η λογική της εθνικά περιχαρακωμένης ορθόδοξης εκκλησίας- ως αίρεση, η ρήξη μεταξύ Οικουμενικού Πατριαρχείου και βουλγαρικής Εξαρχίας ήταν οριστική. Το χάσμα μεγάλο κράτησε πολλές δεκαετίες και δεν ήρθη παρά μόνο το 1945 με συμφωνία μεταξύ των δύο εκκλησιών, συμφωνία η οποία οδήγησε στην επίσημη αναγνώριση του Πατριαρχείου Βουλγαρίας από το Οικουμενικό Πατριαρχείο, που είναι η μητρική εκκλησία του.

(Φωτ.fanarion.blogspot)

Οι δύο εκκλησίες της Βουλγαρικής κοινότητας στην Κωνσταντινούπολη, ο Άγιος Στέφανος και ο ναός που βρίσκεται στην παλαιά Εξαρχία στο Σισλή και είναι αφιερωμένος στον Άγιο Ιωάννη της Ρίλας, περιήλθαν στην εκκλησιαστική δικαιοδοσία του Οικουμενικού Πατριαρχείου, μνημονεύουν τον Οικουμενικό Πατριάρχη,πλην συνεχίζουν να κάνουν την λειτουργία στην βουλγαρική γλώσσα και να καλύπτουν της ανάγκες της ευάριθμης βουλγαρικής κοινότητας της Πόλης, η οποία κρατά την ιδιοπροσωπεία της αλλά βρίσκεται πλέον εκκλησιαστικά και ψυχικά κοντά στο πατριαρχείο, όπως και οι υπολοιπες κοινότητες ορθοδόξων της Κωνσταντινούπολης (Ρώσοι, Ρουμάνοι, Σερβοι, Γεωργιανοί κ.α.)

Η ίδια η σημερινή εκκλησία, κατασκευασμένη εξ ολοκλήρου από σίδηρο, φτιάχθηκε στην Βιέννη, σε σχέδια του διάσημου Αρμένη αρχιτέκτονα Χοσέπ Αζναβούρ και συναρμολογήθηκε επι τόπου
Τα εγκαίνιά της έγιναν το 1898. Έκτοτε, αποτελεί ένα από τα διακριτά σύμβολα της νότιας όχθης του Κερατίου, σημείο αναφοράς για την σκάλα του Φαναρίου και σημαντικό πόλο έλξης τουριστών και περιηγητών της Πόλης.

 

(Φωτ.: sozcu.com.tr)

—————————————————————————-