Είσαι βέρι βέρι λάκι. Διότι μας κάμει σχετικά καλό καιρό και μπορείς να απολαύσεις τη θέα σε όλο της το μεγαλείο. Κι είναι πράγματι καταπληκτικό τούτο το μέρος. Σαν είχα σκαρφαλώσει για πρώτη φορά, εδώ απάνου, είχα την περίεργη αίσθηση ότι δώθε τελειώνει ο κόσμος. Ή ίσως και δώθε να ξεκινά.
Ακριβώς στο σημείο που στεκόμαστε, καθόταν ο Λουί Μαρί Ζιλιέν Βιό. Κι αγνάντευε φχαριστημένος την Πόλη του. Την Πόλη π’αγάπησε όσο καμία άλλη στην πολυταξιδεμένη ζωή του. Διότι μην τον εβλέπεις έτσι ρετρό και μιλιτέρ και νομίζεις ότι πέρασε τη ζωή του σε τίποτις σκοπιές και χαρακώματα. Ως αξιωματικός του πολεμικού ναυτικού, ταξίδεψε από τη Γιαπωνία και την Αστραλία ως τις Αφρικές και τις Σενεγάλες μη-χειρότερα. Αλλά την καρδιά του, την έκλεψε ετούτο δω το μέρος.
Καταγοητευμένος από τους μιναρέδες, τα παζάρια και τους ναργιλέδες, ο Λουί Μαρί Ζιλιέν Βιό, με το που έφθασε στην Πόλη το 1876, παραδόθηκε σε έναν παράφορο οριενταλισμό και δεν ξεύραμε τί να τον εκάμουμε. Απαρνήθηκε την πατρίδα του τη Γαλλία, άρχισε να ντύνεται σαν Οθωμανός και εγκαταστάθηκε μερικές εκατοντάδες μέτρα από το σημείο που βρισκόμαστε.
Τώρα βέβαια εσύ θ’αρχίσεις να με ρωτάς ποιος είναι αυτός ο Λουί Μαρί Ζιλιέν Βιό και γιατί μας νοιάζει εμάς αν ντυνόταν Οθωμανός, Κινέζος ή κολομπίνα. Ε λοιπόν πρόκειται για έναν από τους πιο σημαντικούς συγγραφείς του ρομαντισμού, αλλά θα τον ξεύρεις με το καλλιτεχνικό του: πρόκειται για τον διάσημο Πιέρ Λοτί. Και αν τυχόν έχεις διαβάσει βιβλία του και ειδικότερα το μυθιστόρημα με τίτλο “Αζιγιαντέ”, τότε στα σίγουρα θα αισθανθείς μία γλυκιά συγκίνηση σαν βρεθείς σε αυτό το μέρος.
Εδώ από κάτου, τελειώνει ο Κεράτιος -ο στενόμακρος εκείνος κόλπος που χωρίζει την παλαιά πόλη της Κωνσταντινούπολης από τις περιοχές του Πέρα και του Γαλατά και θεωρείται ένα από τα πιο μεγάλα φυσικά λιμάνια του κόσμου. Στο βάθος, διακρίνεις πλέον μία ατελείωτη σειρά από χιούτζ ουρανοξύστες. Και κάθε φορά που τους μετράς, τους βρίσκεις περισσότερους.
Στην κορφή αυτού του λόφου με το ματζέστικ βιου, υπήρχε ένα καφέ. Που ερχόταν ο Πιέρ Λοτί κι απολάμβανε τον τούρκικο καφέ του. Μερακλίδικο, πολλά βαρύ και όχι. Κι αφού ανέπνεε το βλέμμα του, τις απεραντωσιές της Πόλης, έβγαζε τα χαρτιά του και συνέγραφε ιστορίες της Ανατολής.
Ναι, εκείνο το καφέ υπάρχει ακόμα και σήμερα. Και ονομάζεται Πιέρ Λοτί.
Δεν είναι τίποτις το ιδιαίτερο, μην φανταστείς πολυτέλειες. Αλλά και μόνο τα έπιπλα του 19ου αιώνα και οι καδραρισμένες φωτογραφίες που σε ταξιδεύουν στο αντιπροχθές, φθάνουν για να σου δημιουργήσουν μία μυθιστορηματική ατμόσφαιρα, να σου συνοδεύσουν βρε αδελφέ τον καφέ με κάμποση αχλή παρελθόντος και δύο κουταλιές νοσταλγίας.
Το “Αζιγιαντέ” είναι ένα μυθιστόρημα αυτοβιογραφικό. Που αναφέρεται σε έναν αδιέξοδο έρωτα. Βλέπεις ο Πιέρ Λοτί δεν ξελογιάστηκε μόνο από την Πόλη, αλλά και από τα τσακίρικα μάτια μίας παντρεμένης τουρκάλας. Κι έζησε μαζί της ένα παράνομο λαβ-στόρι, τύπου συναντιόμαστε στο ζαχαροπλαστείο της πέρα γειτονιάς για να μην μας δει κανένα μάτι, παραγγέλνω προφιτερόλ, σου πιάνω το χέρι και σου λέω στίχους του Σααντί. “Αγάπη μου, Αγάπη μου…”
Για να κατέβουμε από εδώ απάνου, υπάρχουν δύο τρόποι: ο εύκολος είναι να πάρουμε το τελεφερίκ.
Ο άλλος είναι να κατηφορίσουμε το μονοπάτι. Που διασχίζει ένα από τα πιο παλιά και ενδιαφέροντα μουσουλμανικά κοιμητήρια της Πόλης. Σταμάτα να γκρινιάζεις, θα πάμε ποδαράτο!
Αν είσαι ανυποψίαστος, θα σου κάμει εντύπωση πόσο φροντισμένοι και καθαροί είναι οι τάφοι. Βλέπεις, οι Τούρκοι τιμούν ιδιαιτέρως τους νεκρούς τους. Αν τυχόν τόχεις απορία, όταν κάποιος απεθάνει, τον εκλαίμε στο σπίτι, τον ετοιμάζουμε και φωνάζουμε τον Χότζα να τον διαβάσει. Όταν ολοκληρώσει τον προσευχή, ο Χότζας ρωτά τους παρευρισκόμενους, αν είχαν καλή γνώμη για τον μακαρίτη. Όπου πρέπει να είσαι μεγάλος παλιοχαρακτήρας και τζαναμπέτης, για να πεις κακό λόγο.
Στη συνέχεια, οι άντρες πάνε το φέρετρο στο νεκροταφείο και γίνεται η ταφή. Οι γυναίκες θάβονται πιο βαθιά από τους άντρες, διότι -χελόου- έχουν περισσότερες αμαρτίες! Μετά την κηδεία, μαζεύεται ο κόσμος στο σπίτι του νεκρού και αφού πηγαίνουν όλοι στο μπάνιο για να πλυθούν και να εξαγνιστούν, πίνουν τον καφέ της παρηγοριάς και τρώνε τσουρέκι. Ναι, στα τριήμερα φτιάνουν επίσης τσουρέκι για το συγχώριο και στα σαράντα, ξαναμαζεύονται για μία τελευταία ανάμνηση του νεκρού.
Σταμάτα να σταυροκοπιέσαι και να φτύνεις στον κόρφο σου. Ναι, ο θάνατος δεν είναι ιδιαιτέρως ευχάριστο τόπικ. Ειδικά αν τον έχεις συναντήσει στη ζωή σου και σου έχει πάρει ανθρώπους που αγαπάς.
Αυτός ο περίπατος όμως ανάμεσα στα μνήματα, αυτή η σχεδόν ειδυλλιακή κατηφοριά ανάμεσα στην πυκνή βλάστηση και τα λουλούδια, μου δημιουργεί μία αίσθηση απολύτως καθησυχαστική.
Και μου έχει γίνει με έναν τρόπο, σημαντική αυτή η κατηφοριά. Περιπατώ τις ησυχίες της, περιπλανιέμαι στις ζωές που έληξαν εδώ, ψάχνω τις αλληγορίες της.
Γιατί μπορείς να την κατέβεις τρέχοντας, τούτη την κατηφόρα. Αγχωτικά και φοβισμένα. Προσπαθώντας να την προσπεράσεις. Ή μπορείς να την κατέβεις σκυμμένος, σκυθρωπός, θλιμμένος. Με παράπονο για την κλίση της. Με θυμό για την κατρακύλα της.
Μπορείς όμως και να την κατέβεις, ήρεμος. Και κάθε βήμα σου νάναι πιο σίγουρο και πιο συνειδητό από το προηγούμενο. Μπορείς να την κατέβεις και φχαριστημένος. Να την απολαύσεις την κατηφόρα. Να συμφιλιωθείς μαζί της και να την αφήκεις να σε οδηγήσει εκείνη.
Αυτήν την κατηφόρα, ανάμεσα στις χορταριασμένες ταφόπλακες, περιπατούσε τότες και ο Πιερ Λοτί. Και ίσως -λέγω ίσως- να έκαμε παρόμοιες σκέψεις. Διότι τελοσπάντων ήταν και ρομαντικός συγγραφέας και τα συνηθίζανε κάτι τέτοια οι ρομαντικοί!
Αλλά μ΄έπιασε ο οίστρος και το θεωρητικό μου και μήτε κατάλαβα για πότε φθάσαμε. Τι εννοείς πού φθάσαμε;
Μα στον τελικό μας προορισμό. Σε ένα μέρος εξαιρετικά ιδιαίτερο. Σε ένα μέρος βέρι ιμπρόρταντ. Σε ένα μέρος που ήθελα εδώ και καιρό να σε φέρω. Σε ένα μέρος που δεν φθάνει ο τουρίστας, δεν γράφουν οι οδηγοί, δεν αναφέρουν τ’αφιερώματα στην Πόλη. Σε ένα από τα πιο ενδιαφέροντα μέρη του μουσουλμανικού κόσμου.
Ανασκουμπώσου και χαμήλωσε το βλέμμα. Κι εσύ αναγνώστρια, κάλυψε τα μαλλιά σου και απέφυγε τις πολλές-πολλές διαχυτικότητες. Γιατί μόλις φθάσαμε σε έναν τόπο με ειδικό βάρος για τον μουσουλμανικό κόσμο. Στο ιερότερο ισλαμικό τέμενος της Πόλης.
Καλωσήρθες στο Εγιούπ.
(συνεχίζεται)
——————————————————————————–
