της Asli Aydintasbas
Στεκόμενος σε ένα podium με τον Donald Tusk και τον Jean-Claude Juncker, ο Τούρκος πρωθυπουργός ahmet Davutoglu χαιρέτισε την συμφωνία μεταξύ της Άγκυρας και της Ευρωπαϊκής Ένωσης πριν από λίγες ημέρες, ως “ιστορική”, σημειώνοντας ότι “σήμερα συνειδητοποιήσαμε ότι η Τουρκία και η ΕΕ έχουν την ίδια μοίρα, τις ίδιες προκλήσεις και το ίδιο μέλλον”.
>> Διαβάστε Ακόμα: Μάθετε πως μπορείτε να διεκδικήσετε την περιουσία σας στην Kωνσταντινουπόλη
Ο Davutoglu έχει λόγους να αισθάνεται ικανοποιημένος, από τη στιγμή που ο ίδιος και η ομάδα του δούλεψαν σκληρά για να πείσουν τους Ευρωπαίους ηγέτες να “αναζωογονήσουν” την μακροχρόνια προσπάθεια ένταξης της Τουρκίας, με αντάλλαγμα την ανάσχεση της ροής των προσφύγων στην Ευρώπη.
Ενώ η συμφωνία υπόσχεται μια αρχική βοήθεια 3 δισ.ευρώ στην Τουρκία, η πραγματική της έλξη βρίσκεται στην υπόσχεση της επανέναρξης της προσπάθειας ένταξης στην ΕΕ. Η υπόσχεση για απελευθέρωση της βίζας για τους Τούρκους πολίτες και το άνοιγμα ενός κεφαλαίου στις ενταξιακές συνομιλίες, έχουν χαιρετηθεί ως μεγάλες νίκες από την τουρκική κυβέρνηση. Εάν υπάρχει πρόοδος στις συνομιλίες με την Κύπρο αργότερα την άνοιξη, οι σχέσεις Τουρκίας-ΕΕ θα εμβαθύνουν περισσότερο, και θα ανοίξουν επιπλέον κεφάλαια.
Με πολλούς τρόπους αυτή η συμφωνία σηματοδοτεί ένα τέλος στην τουρκική απομόνωση στη διεθνή σκηνή. Τα τελευταία χρόνια η Τουρκία έχει υποστεί μεταβλητότητα στις σχέσεις της με την κυβέρνηση Obama και είδε τους δεσμούς της με την Ρωσία και τους γείτονές της στη Μέση Ανατολή να επιδεινώνονται, εξαιτίας της σύγκρουσης στη Συρία. Για περίπου 3-4 χρόνια, μέχρι το τέλος του 2015, η Άγκυρα είχε σε μεγάλο βαθμό αποκλειστεί από τον ευρωπαϊκό διάλογο. Αλλά τα πάντα άλλαξαν όταν η προσφυγική κρίση έπληξε τις ακτές του Αιγαίου και η Γερμανίδα Καγκελάριος Angela Mergel άρχισε να θεωρεί την Τουρκία ως τον σύμμαχο-κλειδί για να διαχειριστεί την κρίση. Η πρόσφατη συμφωνία αντιπροσωπεύει το αποκορύφωμα της τουρκό-γερμανικής προσέγγισης, η οποία παραδόξως, έχει δελεάσει την Άγκυρα να ξεκινήσει έναν φιλό-ευρωπαϊκό προσανατολισμό για την ώρα, αν όχι και για το μέλλον.
Αλλά ενώ αυτά μπορεί να ακούγονται ως καλά νέα για την Τουρκία, σοβαρά εμπόδια παραμένουν προτού η χώρα ξαναμπεί στον χάρτη διεύρυνσης της ΕΕ.
Πρώτα απ’ όλα, υπάρχουν οι βυζαντινοί διάδρομοι εξουσίας στην Άγκυρα που πρέπει κανείς να λάβει υπόψη. Ενώ η συμφωνία αναπόφευκτα ανυψώνει το κύρος του Τούρκου πρωθυπουργού ως τον κύριο συνομιλητή στις σχέσεις Τουρκίας-ΕΕ, το outlook του προέδρου Recep TAyyip Erdogan παραμένει ασαφές. Οι παρατηρητές επισημαίνουν ότι θα ήταν αδιανόητο ο Davutoglu να μην έχει συμβουλευτεί τον ισχυρό άνδρα της Τουρκίας πριν ξεκινήσει για τις Βρυξέλλες. Αλλά στους δημόσιους λόγους του όλη την εβδομάδα, πριν και μετά από τη Σύνοδο, ο Erdogan συνέχισε να επιτίθεται εναντίον της Ευρώπης και της ευρωπαϊκής στάσης προς τους πρόσφυγες, με τόσο σκληρούς όρους που έφτασαν και μέχρι τις Βρυξέλλες όπου πραγματοποιούνταν οι διαπραγματεύσεις.
Καθώς ο Davutoglu προσπαθούσε να οριστικοποιήσει την συμφωνία στις 18 Μαρτίου, ο Erdogan κατηγόρησε την Ευρώπη ότι “παραδόθηκε στην τρομοκρατία” και ότι “χορεύει σε ναρκοπέδιο”, για το ότι επιτρέπει να στηθεί μια σκηνή διαμαρτυρίας των Κούρδων έξω από το κτήριο της ΕΕ στις Βρυξέλλες, η οποία ήταν φιλική προς το εκτός νόμου ΡΚΚ.
Ο Erdogan βρίσκει όλο και περισσότερο παρηγοριά σε μια αντί-δυτική και εθνικιστική αφήγηση και στο να επιτίθεται εναντίον των ευρωπαϊκών κρατών για το ότι έχουν δεχθεί μόνο “μια χούφτα” προσφύγων, για το ότι είναι “ανέντιμα” και για το ότι είναι φιλικά προς το ΡΚΚ/τρομοκράτες: “Ρωτάνε γιατί ο πρόεδρος μιλάει έτσι. Τι θα πρέπει να κάνω; Όσο συνεχίζετε να μην είστε έντιμοι, θα μιλάω κατά αυτόν τον τρόπο. […] Η Δύση είχε διακηρύξει μια εθνική κινητοποίηση να δείξει τους τρομοκράτες με τα ματωμένα χέρια, ως καλά παιδιά”, τόνισε αναφερόμενος στους Κούρδους ακτιβιστές στις Βρυξέλλες.
Ενώ ο Erdogan δεν έχει συγκεκριμένα μιλήσει εναντίον της ίδιας της συμφωνίας, ο απορριπτικός του τόνος έχει ανησυχήσει τους Ευρωπαίους διπλωμάτες για το πόσο θα διαρκέσει η προσωπική του δέσμευση για την επανεισδοχή. Οι εφημερίδες που τάσσονται υπέρ του, δεν χαιρετίζουν την συμφωνία με την ΕΕ ως σημαντική νίκη με τον τρόπο που άλλες φιλοκυβερνητικές εφημερίδες το έκαναν. Πραγματικά, η φίλια προς τον Erdogan “Star”, κυκλοφόρησε με τον τίτλο “Τρομοκρατικό Βέλγιο”, συμπίπτοντας με τραγικό τρόπο με τις καταστροφικές επιθέσεις του ISIS στις Βρυξέλλες. Η ανησυχία είναι ότι εάν η τουρκική πολιτική θίξει άλλο ένα ευάλωτο σημείο, πλήττοντας την συμφωνία με την ΕΕ -ιδιαίτερα πτυχές αυτής όπως η απελευθέρωση της βίζας, το όριο των 72.000 για την επανεγκατάσταση στην Ευρώπη ή την ασαφή γλώσσα για το άνοιγμα νέων κεφαλαίων ένταξης- θα μπορούσε να γίνει ένα δημοφιλές ρητορικό εργαλείο στον εκλογικό κύκλο.
Η απελευθέρωση της βίζας για τους Τούρκους πολίτες θα είναι ένα ιδιαίτερα ακανθώδες θέμα στους επόμενους λίγους μήνες. Καθώς αυτό είναι το πιο ελκυστικό μέρος της συμφωνίας για τους Τούρκους πολίτες, οι προσδοκίες είναι ήδη υψηλές για ελεύθερα ταξίδια εντός της ζώνης Σένγκεν από τον Ιούνιο. Η πολιτική πραγματικότητα στις ευρωπαϊκές πρωτεύουσες από την άλλη πλευρά, είναι διαφορετική. Παρά τις καλύτερες προσπάθειες του Davutoglu, το να ξεπεραστεί η εγχώρια αντίδραση στη ζώνη του Σένγκεν, ιδιαίτερα μετά από τις επιθέσεις στο Βέλγιο, θα μπορούσε να αποδειχθεί ότι είναι πιο δύσκολο από ό,τι οι Ευρωπαίοι γραφειοκράτες είναι πρόθυμοι να γνωρίζουν.
Μπορείτε να δείτε το κείμενο εδώ: http://www.ecfr.eu/article/commentary_an_end_to_isolation6048
