Είναι νέοι, μεταξύ 25 και 35 ετών. Έχουν όλοι μεταπτυχιακό και μιλούν ικανοποιητικά τα αγγλικά. Διατηρούν καθόλου ή χαλαρούς δεσμούς με τη θρησκεία και σχεδόν όλοι είναι αισιόδοξοι όσον αφορά την Ελλάδα. Είναι το νέο κύμα μεταναστών από την Τουρκία στη χώρα μας.
ΜΕΡΟΣ Α’
>> Διαβάστε Ακόμα: Μάθετε πως μπορείτε να διεκδικήσετε την περιουσία σας στην Kωνσταντινουπόλη
Το βράδυ της 15ης Ιουλίου(“Πραξικόπημα στην Τουρκία)το πέρασα έντρομος, σε συνεχή επικοινωνία με τους φίλους μου στην Πόλη. Την επομένη ξεκίνησε ένας καταιγισμός μηνυμάτων, που δεν έλεγε να κοπάσει για μέρες. Δεκάδες νέοι Τούρκοι και Τούρκισσες με το ίδιο εναγώνιο ερώτημα: «Πώς μπορώ να εγκατασταθώ στην Ελλάδα, ή σε άλλη ευρωπαϊκή χώρα;». Για πολλούς, ο τρόμος εκείνης της νύχτας παραμένει. Είδαν τις μαζικές και τυφλές διώξεις δημοσιογράφων, πανεπιστημιακών, στρατιωτικών και δικαστών που ακολούθησαν την απόπειρα πραξικοπήματος ως απόδειξη πως κανένα μέλλον δεν τους απομένει στην Τουρκία.
Η χώρα βρίσκεται σε έναν πολιτικό και κοινωνικό κατήφορο προς το χάος, που τον επιτείνουν τα συνεχή πια τρομοκρατικά χτυπήματα. Η φυγή νέων έχει προσλάβει επιδημικές διαστάσεις. Το τελευταίο τετράμηνο μέτρησα είκοσι φίλους και γνωστούς που εγκατέλειψαν την Τουρκία «για πάντα», όπως επιμένουν. Κάποιοι εγκαταστάθηκαν στο Λονδίνο και το Παρίσι, κάποιοι στη Βιέννη και το Βερολίνο, κάποιοι στη Λισαβόνα, αρκετοί στο Μπουένος Άιρες και σε πόλεις της Βραζιλίας.
Κάποιοι, πάλι, προτίμησαν την Αθήνα. Ψάχνοντας απάντηση στα επίμονα ερωτήματα των φίλων μου, θυμήθηκα πως δυο-τρεις φίλοι είχαν εγκατασταθεί εδώ, εργαζόμενοι μάλιστα στην ίδια εταιρεία. Η TeleperformanceΗ κεντρική ιστοσελίδα της πολυεθνικής εταιρείας, με έδρα στην Καλλιθέα, είναι το τοπικό παράρτημα πολυεθνικής εταιρείας τηλεφωνικών κέντρων.
Προς μεγάλη μου έκπληξη, έμαθα πως στην εταιρεία απασχολούνται πάνω από 600 νέοι και νέες από την Τουρκία, ενώ επίκειται διπλασιασμός του αριθμού των τουρκοφώνων στο άμεσο μέλλον! Οι εργαζόμενοι στην Teleperformance αποτελούν σημαντικό ποσοστό της ταχύτατα αυξανόμενης τουρκικής παροικίας στην Αθήνα. Η Καλλιθέα και (σε μικρότερο βαθμό) οι γειτονικές συνοικίες Κουκάκι, Παλαιό Φάληρο και Νέα Σμύρνη απέκτησαν νέους κατοίκους.
Ασχέτως με το πότε ήλθαν στην Αθήνα ή με το πού εργάζονται, τα μέλη της νεοσύστατης τουρκικής παροικίας έχουν κάποια κοινά χαρακτηριστικά, που αμέσως κεντρίζουν το ενδιαφέρον: είναι νέοι, στην πλειοψηφία τους μεταξύ 25 και 35 ετών. Είναι όλοι κάτοχοι μεταπτυχιακών τίτλων σπουδών, ενώ μιλούν ικανοποιητικά την αγγλική (κάτι όχι συνηθισμένο στην Τουρκία). Διατηρούν καθόλου ή χαλαρούς δεσμούς με την θρησκεία –πολλοί είναι άθεοι, ντεϊστές ή αγνωστικιστές, κάποιοι μουσουλμάνοι στην πίστη, που όμως δεν θρησκεύονται. Σχεδόν όλοι είναι (υπερβολικά, πιστεύω) αισιόδοξοι όσον αφορά την Ελλάδα, ενώ εκμεταλλεύονται στο έπακρο τις «μικρές πολυτέλειες» της ζωής στην Αθήνα – όπως τα μπάνια σε πολύ κοντινές παραλίες!
Όσο κι αν δηλώνουν την επιθυμία τους να μείνουν στην Ελλάδα επ’ αόριστον, οι περισσότεροι έχω την αίσθηση πως θα είναι περαστικοί. Όπως και οι Ελλαδίτες πάροικοι της Πόλης, ζουν σε μία κατάσταση νομικής αβεβαιότητας, από την οποία μόνο ένας γάμος, ενδεχομένως, μπορεί να τους βγάλει. Καθώς οι συντριπτικά περισσότεροι δεν είναι κάτοχοι κάποιου ευρωπαϊκού διαβατηρίου, δεν έχουν άλλη δίοδο για να κατοχυρωθούν έναντι της γραφειοκρατίας. Όλοι σχεδόν δηλώνουν πως δεν έχουν πρόθεση να επιστρέψουν στην Τουρκία, και πως αν εγκαταλείψουν την Ελλάδα θα είναι για μια τρίτη χώρα, πιο μακριά…
Από τους παλαιότερα εγκατεστημένους είναι η 44χρονη πανεπιστημιακός Τούτσε Σακλίτζα-Ριγάτου που διδάσκει τουρκικά στο Ελληνικό Κέντρο Σπουδών Νοτιοανατολικής Ευρώπης . «Πολλοί φίλοι μου πανεπιστημιακοί στην Τουρκία περιμένουν από στιγμή σε στιγμή να κτυπήσει η πόρτα για να τους συλλάβουν. Όλοι ψάχνουν τρόπο να φύγουν». Η Τούτσε πρωτοήλθε στην Ελλάδα το 2000, «να δω την χώρα για την οποίαν είχα διαβάσει και ακούσει τόσα πολλά». Το 2001 παντρεύθηκε τον Λευτέρη Ριγάτο και μετοίκησε στην Αθήνα. «Τότε πολύ λίγοι Τούρκοι έμεναν μόνιμα εδώ. Δεν υπήρχε η Teleperformance ή τουρκικές εταιρείες, 4-5 ανθρώπους είχα γνωρίσει. Τώρα έρχονται μαζικά. Οι μικτοί γάμοι αυξήθηκαν πάρα πολύ».
Ο Σερκάν Ζιχλί, 36, εξηγεί πως η παροικία αποτελείται από άτομα το μορφωτικό και κοινωνικό επίπεδο των οποίων είναι πολύ πάνω από τον τουρκικό μέσο όρο. «Ο καημός όλων μας ήταν να φύγουμε από την Τουρκία». Έχει σπουδάσει επικοινωνία και καλές τέχνες και στην Τουρκία υπήρξε ακτιβιστής των ΛΟΑΤ δικαιωμάτων και της οικολογίας. «Έφυγα μετά τα γεγονότα του Γκεζί το 2013, δεν άντεχα πια να ζω στην Τουρκία. Πάντα ήθελα να ζήσω στη Νότιο Αμερική. Ένας Τούρκος φίλος μου που ζούσε στην Ουρουγουάη με προσκάλεσε. Έζησα για δύο χρόνια στο Μοντεβιδέο. Μου άρεσε εκεί, εργαζόμουν στην Amazon, αγόρασα και γη να εγκατασταθώ. Αλλά μεσολάβησε ένα οικογενειακό πρόβλημα και θέλησα να είμαι πιο κοντά στην οικογένειά μου. Από τύχη βρέθηκα στην Ελλάδα, ένας φίλος μου εργαζόταν ήδη στην Teleperformance και με κάλεσε. Η ζωή μου εδώ μου αρέσει πολύ».
Ο Τιμούρ Κ, 34, επίσης ήλθε στην Αθήνα αμέσως μετά τα γεγονότα του Γκεζί. «Σπούδασα οικονομικά στον Καναδά και εργάσθηκα ως σύμβουλος σε μια εταιρεία στην Πόλη. Η δουλειά όμως δεν με ικανοποιούσε, ενώ έχανα ώρες κάθε μέρα στις μετακινήσεις. Παραιτήθηκα και ταξίδεψα για έναν χρόνο στη Μέση Ανατολή, την Ασία. Μετά διηύθυνα ένα hostel κοντά στο Τάξιμ. Αλλά με τα γεγονότα του Γκεζί ο τουρισμός κατέρρευσε. Ένας φίλος μου είπε για την Teleperformance και ήλθα στην Αθήνα.
Εδώ γνώρισα και τη γυναίκα μου. Η Τζανσού είναι από τη Σμύρνη. Πρωτοήρθε εδώ για Erasmus, μετά για διδακτορικό και έμεινε. Σε αντίθεση με μένα, μιλά καλά ελληνικά. Είπαμε όταν γνωριστήκαμε ότι θα μέναμε για πάντα εδώ, αλλά τώρα αισθανόμαστε ότι δεν έχουμε προοπτική. Η δουλειά αυτή μας έχει κουράσει».
Ο Αλπέρ Τεκίν, 35, ήλθε στην Αθήνα καλύτερα ίσως προετοιμασμένος από όλους, έχοντας εντρυφήσει στην ελληνική γλώσσα και μουσική. «Γεννήθηκα και μεγάλωσα στη Σμύρνη. Για οικογενειακούς λόγους έπρεπε να μετακομίσουμε αιφνίδια με την μητέρα μου στην Πόλη, όπου ζούσαν οι αδελφοί μου. Ο ξαφνικός αποχωρισμός από τη Σμύρνη με στενοχώρησε πάρα πολύ. Στο εξοχικό μας, στον Αίνο, το ραδιόφωνο έπιανε τότε μόνο ελληνικούς σταθμούς. Άκουγα ρεμπέτικα τραγούδια και καταλάβαινα την λέξη “Σμύρνη” σε πολλά από αυτά. Παρότι δεν καταλάβαινα τα λόγια, το άκουσμα της πόλης μου με ταξίδευε. Έτσι γεννήθηκε το ενδιαφέρον μου για την ελληνική μουσική. Σιγά σιγά άρχισα να μαθαίνω τη γλώσσα από βιβλία και από το ραδιόφωνο.
Τότε δεν ήξερα ακόμη κανέναν Έλληνα –έψαχνα Έλληνες να μιλήσω! Στην Πόλη κατάφερα να γνωριστώ με μια παρέα νέων μουσικών από την Ελλάδα, όπως ο Γιώργος Μαρινάκης και ο Χάρης Ρήγας· ο δεύτερος με κάλεσε να τραγουδάω στο συγκρότημα “Ταταυλιανό Κέφι”. Στην Πόλη είχε δημιουργηθεί μια μικρή Ελλάδα κι εγώ είχα γίνει μέλος της. Πήρα και μαθήματα ελληνικών στο Ελληνικό Προξενείο. Αλλά κάτι με έσπρωχνε προς τα εδώ. Η δουλειά στην Teleperformance μου παρείχε την ευκαιρία: για πρώτη φορά έμεινα εκτός σπιτιού στα 34 μου χρόνια. Έτσι, από την Σμύρνη που μεγάλωσα έφτασα στη Νέα Σμύρνη, όπου μένω».
Η Σελίν Ιντζέ (25) γεννήθηκε στη Γερμανία, αλλά η οικογένειά της επέστρεψε στην Πόλη όταν ήταν 5 μηνών. «Σπούδασα μηχανικός περιβάλλοντος. Έχω ζήσει κάποιους μήνες στην Ιταλία και στις ΗΠΑ. Πριν έλθω εδώ εργαζόμουν σε μια εταιρία ενέργειας στην Πόλη. Παραιτήθηκα γιατί ήθελα να φύγω, να ζήσω αλλού, η Τουρκία με έπνιγε. Στην Αθήνα αισθάνομαι σαν στο σπίτι μου, πιο άνετα απ’ ό,τι σε όλα τα άλλα μέρη που έχω ζήσει. Λέω ότι η Αθήνα είναι ο παράδεισός μου και οι Έλληνες οι άγγελοί μου!».
Ο Μπερκ Σιτ, 28, από τη Σμύρνη, περιπλανήθηκε αρκετά πριν έλθει, ενώ η Αθήνα θα αποτελέσει απλό σταθμό στην οδοιπορία του. «Σπούδασα μηχανικός στη Σμύρνη. Πριν από οκτώ χρόνια άρχισα να ταξιδεύω τον κόσμο. Ήδη από τα 19 άρχισα να αμφιβάλλω αν ήθελα να μείνω στην Τουρκία. Βρήκα τυχαία στο ίντερνετ μια δουλειά για φοιτητές στην Αλάσκα, σε ένα εργοστάσιο συσκευασίας σολωμού.
Έμεινα εκεί πέντε μήνες, και πήγα από την Αλάσκα στον Βόρειο Πόλο με ωτοστόπ και περπατώντας. Μετά το ταξίδι άλλαξε πολύ η οπτική μου για τη ζωή. Αν δεν είχα πάει, ίσως σήμερα ζούσα σαν συνηθισμένος Τούρκος. Εκεί έμαθα να κάνω συγκρίσεις· ταξιδεύοντας βλέπεις τη σχετικότητα των τρόπων ζωής και των ιδεών». Ο Μπερκ είχε σχέση με μια κοπέλα από την Κολομβία, όπου έζησε κάποιους μήνες, ενώ γύρισε όλη την Νότια Αμερική και μέρος της Αφρικής και των ΗΠΑ. «Δεν μένω ποτέ σε ξενοδοχεία, κάνω couchsurfing ή μένω σε camping». Έκανε μάστερ στη Βαρκελώνη στην διοίκηση επιχειρήσεων, αλλά «συνειδητοποίησα ότι το να γυρίσω τον κόσμο μου ήταν πολύ πιο σημαντικό από το να κάνω καριέρα». Ήλθε στην Αθήνα τον Ιούνιο, λίγο πριν το πραξικόπημα. «Μαζεύω χρήματα για να συνεχίσω τα ταξίδια μου».
Ο Οουζχάν (Οούζ) Σιμσέκ, 27, έφυγε από την Τουρκία αμέσως μετά το αποτυχημένο πραξικόπημα, μαζί με την Ελληνίδα φίλη του Κατιάνα. «Μέχρι να γνωρίσω την Κατιάνα ζούσα στο πατρικό μου, μοιραζόμουν το ίδιο δωμάτιο με τον αδελφό μου για 26 χρόνια! Και πριν γνωρίσω την Κατιάνα ήθελα να φύγω, βλέποντας πού οδεύει η Τουρκία. Σκεφτόμουν τις ΗΠΑ ή την Αγγλία.
Αφού γνωριστήκαμε, σκέφτηκα, η Αθήνα είναι ωραία πόλη, ζωντανή, είναι κοντά, και οι Έλληνες κοντά μας στην νοοτροπία. Εγώ της έλεγα, ας μεταφερθούμε σιγά σιγά, εκείνη δεν ήθελε. “Έχω την ζωή μου στην Πόλη, τώρα που προσαρμόσθηκα να φύγω;” Το βράδυ του πραξικοπήματος με κάλεσε ο αδελφός μου, η φωνή του έτρεμε. “Άνοιξε την τηλεόραση”, είπε και το έκλεισε. Πάθαμε σοκ. Η Κατιάνα έπαθε πανικό με τις συνεχείς πτήσεις των μαχητικών. Ήταν η πιο δύσκολη νύχτα της ζωής μας. Η ζωή μου όλη αναποδογύρισε –σε λίγες μέρες βρεθήκαμε στην Αθήνα».
Ο Οούζ εργάσθηκε κι εκείνος στην Telperformance, αλλά παραιτήθηκε και αναζητεί εργασία στον τομέα του, την πληροφορική.
«Το 2000, όταν πρωτοήλθα στην Ελλάδα, σκεφτόμουν να έλθω με αυτοκίνητο. Μια φίλη μου μού είπε, “Πού πας; Με τουρκικές πινακίδες; Θα σου βάλουν φωτιά στο αμάξι!”», λέει γελώντας η Τούτσε. Αλλά ήδη από τότε η αντίδραση του κόσμου ήταν θετική. «Όταν έλεγα πως είμαι Τούρκισσα, η πρώτη αντίδραση πολλών ήταν: Ξέρεις, ο παππούς/γιαγιά μου ήταν από κει. Ακόμη περισσότερο εντυπωσιάστηκε ο Λευτέρης όταν πρωτοπήγε στην Πόλη. Έφτασε στο Μπέμπεκ (σ.σ. ακριβό προάστιο του Βοσπόρου) και όσοι έβλεπε γύρω του δεν ταίριαζαν καθόλου με την εικόνα που είχε για τον “Τούρκο”. “Μήπως προσγειώθηκα σε λάθος μέρος;” αστειευόταν».
Πολλοί ανησυχούσαν σχετικά με το πώς θα τους συμπεριφέρονταν εδώ, αλλά ομοφωνούν πως όλες οι ανησυχίες τους αποδείχθηκαν αβάσιμες. Η Τούτσε πιστεύει πως τα τελευταία χρόνια οι τουρκικές σειρές έχουν κάνει πολύ καλή δουλειά. «Έχουν δημιουργήσει μια περιέργεια/συμπάθεια. Τουλάχιστον πάρα πολλοί εδώ κατάλαβαν ότι οι Τούρκοι δεν έχουν ουρά και κέρατα! Όταν είχα πρωτοέρθει, η πεθερά μου με ρώτησε αν είχαμε ψυγείο σπίτι –αυτό μόνο έβλεπαν στην τηλεόραση, φτωχούς, άξεστους Τούρκους. Τώρα περάσαμε σε άλλο στερεότυπο: πολλοί πιστεύουν ότι οι Τούρκοι έχουν όλοι χρήματα και μένουν σε βίλες!».
«Ο κόσμος στην Αθήνα είναι πάρα πολύ φιλόξενος», λέει ο Οούζ.
«Σκίζονται να σε βοηθήσουν. Όταν καταλάβουν ότι μιλάω τουρκικά, δείχνουν ενδιαφέρον. Παντού προσπαθούν να μου μιλήσουν τουρκικά, να μου πιάσουν κουβέντα. Ο Μπερκ συμφωνεί πως οι Έλληνες είναι πάρα πολύ πρόθυμοι να σε βοηθήσουν. «Εδώ μου μοιάζει σαν τη Σμύρνη, μόνο που μιλούν ελληνικά και είναι χριστιανοί. Ο τρόπος ζωής μοιάζει πολύ με τη γενέτειρά μου και τα θέρετρα του Αιγαίου. Σε άλλες ευρωπαϊκές χώρες είναι πιο δύσκολα για μας. Παρότι είμαι άθεος, επειδή έρχομαι από την Τουρκία με ταυτίζουν με την αραβο-μουσουλμανική κουλτούρα, που θεωρώ καθυστερημένη και με την οποία δεν έχω σχέση».
Ο Τιμούρ επίσης πιστεύει ότι πολύς κόσμος στην Ελλάδα συνδέει την Τουρκία με τη Μέση Ανατολή. «Όταν με βλέπουν πολλές φορές μου λένε πως δεν μοιάζω με Τούρκο, γιατί δεν αντιπροσωπεύω την εικόνα που έχουν στο μυαλό τους. Είμαι καστανόξανθος, έχω μπλε μάτια και ντύνομαι εναλλακτικά. Στην αρχή φοβόμουν, δεν έλεγα ότι είμαι από την Τουρκία αν δεν με ρωτούσαν. Μετά κατάλαβα ότι δεν είχα λόγο ανησυχίας. Φροντίζω μονάχα να μην μπαίνω σε ανώφελες συζητήσεις με πρόσωπα που δεν γνωρίζω. Ο κόσμος δεν έχει πολύ σαφή ιδέα για τους Τούρκους. Μια φορά, πήγα στη Σπάρτη και έβγαλα φωτογραφία με το άγαλμα του Κολοκοτρώνη. Με ρώτησε κάποιος, “Ξέρεις ποιος είναι;” Του είπα ό,τι ήξερα για τον Κολοκοτρώνη. “Από πού είσαι;” με ρώτησε. Όταν του είπα από την Τουρκία, μου είπε, “είσαι ο πιο μορφωμένος Τούρκος που γνώρισα”. “Μα πόσους έχεις γνωρίσει;” τον ρώτησα. “Όχι πολλούς”, είπε γελώντας».
Συνεχίζεται….
( Το άρθρο αυτό σας το προσφέρει ο συνδρομητής του insidestory Αρελίνα Μεράκου.)
—————————————————————-
