Nτοκιμαντέρ : «Στα άδυτα της Αγιάς Σοφιάς»

925

Το ντοκιμαντέρ “Στα άδυτα της Αγιάς Σοφιάς» είναι βασισμένο σε πολύχρονες εξερευνήσεις των υπόγειων στοών και υδροφόρων διόδων του εμβληματικού ναού.
Η έρευνα και σκηνοθεσία ανήκει στον Göksel Gülensoy, που γεννήθηκε στην Κωνσταντινούπολη. Την μουσική έγραψε ο Κύπριος συνθέτης Γιώργος Καλλής και το σενάριο είναι του Kutsi Akilli.
Στο ρεπορτάζ ο Göksel Gülensoy (Γκοκσέλ Γκιουλενσόϊ) είχε δηλώσει: «Έμεινα άφωνος, δεν πίστευα στα μάτια μου. Ήταν ως να βρέθηκα στον 5ο με 6ο μ.Χ αιώνα».
Το ερέθισμα για να ξεκινήσει το ντοκιμαντέρ ήταν οι συζητήσεις του Göksel Gülensoy με τον αναπληρωτή καθηγητή , δρα İhsan Tunay. «Ανέκαθεν είχα έρωτα για την Αγία Σοφία. Ήξερα ότι θα ήταν μια μακροχρόνια σχέση. Πρώτα έπρεπε να την δω με τα ίδια μου τα μάτια, να την γνωρίσω και το πιο σημαντικό να την ανακαλύψω. Κι αυτό έκανα. Με το πέρασμα του χρόνου, η αγάπη μετατράπηκε σε πάθος που με κυριαρχεί εδώ και χρόνια», δηλώνει ο Göksel.
O Göksel Gülensoy και μέλη της ομάδας του μέσα στην Αγιά Σοφιά (ΦΩΤΟ: Kinostanbul)
Ο Τούρκος σκηνοθέτης μας είπε ότι έχει αποκομίσει πολλές εμπειρίες. Οι σημαντικότερες, συνεχίζει, ήταν ότι έμαθα για την ύπαρξη πολλών δωματίων της Ρωμαϊκής – Βυζαντινής Αυτοκρατορίας στο υπόγειο (κάτω από τον ναό) και τις λειτουργίες του.
«Είδα ότι υπήρχε μια άλλη πόλη κάτω από την σημερινή Κωνσταντινούπολη», τόνισε. “Οι θόλοι και οι μιναρέδες της Αγιάς Σοφιάς αποτελούν σύμβολα της Κωνσταντινούπολης που σου κόβουν την ανάσα», λέει ο σκηνοθέτης. «Αποκαλύψαμε ένα κόσμο τόσο εντυπωσιακό, όσο και αυτός που βρίσκεται στον ναό. Για τον λόγο αυτό είμαστε αφάνταστα ενθουσιασμένοι και συγκινημένοι», επισημαίνει ο Gülensoy.
Ο Göksel Gülensoy αποκαλύπτει ότι θέλει να συνεχίσει το ερευνητικό πρόγραμμά του, «γιατί στην περιοχή του Σουλτάναχμετ, όπου βρίσκεται η Αγιά Σοφιά, υπάρχουν πολλά ανεξερεύνητα μέρη». Προσθέτει ότι αναζητεί συμπαραγωγό για να μπορέσει να υλοποιήσω τους στόχους του.
Ο διάσημος συγγραφέας Dan Brown έχει χαρακτηρίσει «υπέροχο» το ντοκιμαντέρ. Για την παραγωγή του, της οποίας εκτελεστικός διευθυντής είναι ο Σενά Ντεκτάς (Sena Denktas), δούλεψαν περίπου 45 άτομα διαφόρων ειδικοτήτων.

Ο Τούρκος ντοκιμαντερίστας δηλώνει κατηγορηματικά ότι η επικοινωνία των στοών της Αγίας Σοφίας με τον Βόσπορο και τα Πριγκηπόννησα είναι ένας θρύλος.

Ο Göksel Gülensoy στα άδυτα της Αγιάς Σοφιάς
Τα υποβρύχια γυρίσματα πραγματοποιήθηκαν στο βυθό των τριών μεγάλων ιστορικών δεξαμενών της Αγίας Σοφίας από τέσσερις επαγγελματίες δύτες, με εξοπλισμό τελευταίας τεχνολογίας. Τα γυρίσματα στις σήραγγες και τις πλωτές διόδους κάτω από την Αγιά Σοφιά έγιναν από ειδικούς του Διεθνούς Σπηλαιολογικού Κέντρου Boğaziçi.
Το γεγονός ότι δεν βρέθηκε ένα έγγραφο ή ντοκουμέντο σχετικά με τον υπόγειο χώρο της Αγιάς Σοφιάς είχε ως αποτέλεσμα οι εργασίες να πάρουν περισσότερο χρόνο. Τώρα, με βάση τα γυρίσματα , η περιοχή έχει χαρτογραφηθεί. Οι δεξαμενές της Αγιάς Σοφιάς, οι οποίες έχουν βυθιστεί, εξετάστηκαν και μετρήθηκαν για πρώτη φορά.
Όλα όσα καταγράφηκαν από την κάμερα εξετάστηκαν από επιστημονική επιτροπή και αποφασίστηκε ότι χρειάζονται και άλλες έρευνες για τον υπόγειο χώρο της Αγιάς Σοφιάς.
Με τη βοήθεια των καθηγητών της Βυζαντινής Αρχαιολογίας Ihsan Tunay και HaluK Cetinkaya, αλλά και των υπευθύνων του Μουσείου της Αγίας Σοφίας εντοπίστηκαν δύο πιθανές είσοδοι για τις σήραγγες του ναού . Η πρώτη είσοδος βρέθηκε στο τμήμα του πρόναου και λίγα μέτρα πιο μακριά εντοπίστηκε η δεύτερη. Στα υπόγεια της Αγιάς Σοφιάς υπάρχουν πολλοί κίονες, εξαιρετικού κάλλους, παρεκκλήσια με σπαράγματα νωπογραφιών και δωμάτια.
Ο Göksel Gülensoy και η ομάδα του βρήκαν ένα τάφο, αλλά δεν είχαν αντιληφθεί τι είχαν ανακαλύψει. Αυτό το διαπίστωσε η αρχαιολόγος HaluK Cetinkaya, όταν είδε τις εικόνες. Ήταν ο τάφος του Αγίου Αντιγόνου!

Τελευταία αναφορά στον τάφο του Αγίου είχε γίνει τον 13ο αιώνα από έναν Ρώσο περιηγητή. Επίσης, βρέθηκε ακόμη ένας τάφος, που εικάζεται πως ανήκει σε Πατριάρχη. Σύμφωνα με τον Göksel ο σεναριογράφος του Kutsi Akilli ελπίζει ότι μπορεί να βρεθεί δωμάτιο της Αγιάς Σοφιάς Σοφίας, από όπου διέφυγε ο ιερέας στη Λειτουργία της 29ης Μαΐου 1453, όταν ο Μωάμεθ ο Πορθητής εισέβαλε στον ναό, αλλά και το δισκοπότηρο που χάθηκε κατά την Άλωση της Πόλης και η παράδοση το θέλει να βρίσκεται κάπου στα βάθη του ναού. Στα ευρήματα συγκαταλέγεται και ένα στρατιωτικό παγούρι με ημερομηνία 1917.

Ψηφιδωτή τοιχογραφία στην Αγιά Σοφιά (ΦΩΤΟ: Α. Βικέτος)
Η Αγιά Σοφιά, την οποία επισκέπτονται κάθε χρόνο κατά μέσο όρο τρία εκ. τουρίστες, ήταν ο καθεδρικός ναός της Κωνσταντινούπολης, στο κέντρο της κωνσταντίνειας πόλης, στον Πρώτο λόφο της Κωνσταντινούπολης. Ο ναός, που σώζεται σήμερα,οικοδομήθηκε από τον αυτοκράτορα Ιουστινιανό Α΄ κατά το πρώτο μισό του 6ου αιώνα μ.Χ. Το έργο ανέλαβαν ο Ανθέμιος από τις Τράλλεις και ο Ισίδωρος από τη Μίλητο.
Η κατασκευή προχώρησε γρήγορα και ο ναός, μια κολοσσιαία τρουλαία βασιλική με μια αψίδα στα ανατολικά και συνολικό μήκος περί τα 135 μ., εγκαινιάστηκε στις 27 Δεκεμβρίου 537. Ο τρούλος της Αγίας Σοφίας είναι ελαφρώς μικρότερος από εκείνον του Πάνθεου στη Ρώμη. Η διάμετρός του φτάνει τα 31,87 μ. και βρίσκεται σε ύψος 55,6 μ. από το επίπεδο του δαπέδου.
Όσον αφορά το εσωτερικό του ναού οι επιφάνειες των τοίχων καλύπτονταν με πολύχρωμη ορθομαρμάρωση (όπως παραμένουν και σήμερα) και αρχικά είχαν διακοσμηθεί με πολυάριθμους ψηφιδωτούς σταυρούς και διακοσμητικά σχέδια σε χρυσό βάθος. Ο άμβωνας από μάρμαρο και ελεφαντοστό είχε δύο κλίμακες.
Τα παλιότερα σωζόμενα ψηφιδωτά με εικόνες του Χριστού της Παναγίας, του Ιωάννη του Προδρόμου, των Αρχαγγέλων, αυτοκρατόρων κλπ. χρονολογούνται το 843 μ.Χ. στην περίοδο μετά την Εικονομαχία. Ο τρούλος του ναού πιθανώς διακοσμήθηκε επίσης τον 9ο αιώνα με μια μεγάλη παράσταση του Παντοκράτορα, ο οποίος καταστράφηκε εντελώς, αλλά στις αρχές της Οθωμανικής περιόδου, ήταν ακόμη ορατός.
ΠΗΓΗ: Εφημερίδα Κύπρου «Ο Φιλελεύθερος», 22.9.2018 
Υπόγεια σήραγγα
Δείτε τα δύο βίντεο
————————————————————————